Duygu Kıt
DERSİM – Dersim Emek ve Demokrasi Platformu davetiyle Seyit İstek Meydanı’nda düzenlenen 4 Mayıs Tertelesi anma programına Dersim Belediyesi, Dersim Dernekleri Federasyonu, ADEF, ABF, AABK, PSAKD, DAD, Dersim Emek ve Demokrasi Platformu, Alevi Kültür Dernekleri, Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Dernekleri, Yeşil Sol Parti Milletvekili Adayı Ayten Kordu, Yeşil Sol Parti Diyarbakır Milletvekili Adayı Azad Barış, HDP Diyarbakır İl Eş Başkanı Gülistan Atasoy, CHP Dersim Milletvekili Adayı Hüsniye Karakoyun ve çok sayıda kişi katıldı.
Dersim Emek ve Demokrasi Platformu ismine konuşma yapan Ergin Tekin, “Dersim Katliamı’nı, katliam başlamadan evvel bilhassa Osmanlı’dan bu yana başlayan bir süreç olarak değerlendirmelidir” dedi.
Ergin Tekin Dersim Dernekleri Federasyonu Başkanı Özkan Tacar ise “Torunları, dedelerinin mezarları başında mum yakmak istiyor, biz sesimizi duymanızı istiyoruz” diye konuştu.
Özkan Tacar Dersim Alevi Dernekleri ismine konuşan Zeynel Kete, “Niye Dersim? Etnik yapı muteber değildi. İnanç olarak muteber değildi. Lisan olarak muteber değildi” sözlerini kullandı.
Pir Sultan Abdal Kültür Derneği (PSAKD) Genel Başkanı Cuma Erçe de “Dersim’e seferler olabilir fakat asla zaferler olmayacak. Bundan sonra da akın akın buraya geleceğiz” derken, Yeşil Sol Parti adayı Ayten Kordu “Tarihsel bir süreçteyiz, tarihî rolümüz var. Daima bir arada tek adamı devireceğiz. Öncelikle Dersim isminin iade edilmesi için çalışacağız” biçiminde konuştu.
Açıklamada talepler şu biçimde sıralandı:
– Resmi özür dilensin.
– Dersim 1937/38/39 sürecine dair bütün arşivlerin ve hakikatin tamamı kamuoyuyla paylaşılsın.
– Katledilenlerin yakınlarının prestijlerini ve haklarını iade eden resmi bir açıklama yapılsın.
– Kayıpların (çocuk-kadın-yaşlı) nerede oldukları araştırılsın, öldürülenlerin kimliklerinin tespiti için araştırma yapılsın.
– Dersim ismi ve eski yerleşim yeri isimleri geri verilsin.
– Seyit İstek ve idam edilenlerin mezar yerleri açıklansın.
– Dersim Katliamı soykırım olarak tanınsın.
Konuşmaların akabinde açıklamaya katılanlar Seyit İstek Meydanı’ndan Munzur Çayı’na yürüdü. Yürüyüş sırasında Veli Yıldız yol boyunca katliamı anlatan ağıtlar yaktı. Yürüyüşün sonunda mumlar yakıldı, dualar edildi, Munzur’a karanfiller bırakıldı.
Ne olmuştu?
Dersim Katliamı’nın başlangıcı kabul edilen ve “Tunceli Tedip ve Tenkil Harekatı” olarak bilinen 4 Mayıs 1937 Bakanlar Kurulu Kararı’nın üzerinden 86 yıl geçti. 4 Mayıs 1937, TBMM’de Bakanlar Kurulu “Dersim Tenkil Kararları” isminde çıkan özel kararname ile Dersim Tertelesi’nin resmi başlangıç tarihi kabul ediliyor.
Resmi bilgilere nazaran; 13 bin 160 kişinin öldürüldüğü, 11 bin 818 kişinin sürgün edildiği askeri harekat 1938’in sonuna kadar sürdü. Binlerce sivilin hayatını kaybettiği, binlerce insanın sürgün edildiği, yüzlerce köyün boşaltılıp yakıldığı, yüzlerce kız çocuğunun kaybedildiği katliamın sonunda Seyit İstek ve oğlunun da ortalarında olduğu Dersim’in önde gelen aşiret önderleri Elazığ’daki Buğday Meydanı’nda idam edildi.