Fehmi Koru*
İktidarı ve muhalefetiyle siyaset, seçim tarihininin erkene alınmasına kilitlenmiş durumda. İktidar “Seçim 14 Mayıs 2023 tarihinde olacak” dedi, muhalefet bütün renkleriyle bu yeni seçim tarihine “Tamam, hazırız” yansısını verdi.
Geçmiş tecrübelerden biliyorum: Bir defa erken bir tarih söylem edildi mi, o tarih kanunların gereği olan tarihten daha fazla değer kazanıyor.
AK Parti’yi iktidara taşıyan 3 Kasım 2002 seçimini hatırlayın; seçimi vaktinden neredeyse bir yıl öncesine çeken o tarih MHP lideri Devlet Bahçeli tarafından aylar evvel söylem edilmişti. MHP’nin de ortağı olduğu üçlü koalisyon Bahçeli’nin belirlediği tarihte seçimi gerçekleştirdi.
Bu sefer da büyük ihtimalle o denli olacaktır.
Seçimin 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak olması 6 Nisan 2022 günü kabul edilen yeni seçim yasasının bu seçimde uygulanacağı manasına da geliyor.
Muhalefet “Seçim 6 Nisan’dan evvelki bir tarihte yapılmalı” kaidesinden vazgeçecek üzere.
Oysa ısrarcı olmalıydı; ısrarcı olsaydı, yeni yasanın getirdiği aleyhte ögelerin kelam konusu olmayacağı bir seçim gerçekleşebilirdi.
Herhalde seçimin bir an evvel yapılması, muhalefet tarafından, her halükarda iktidarın değişeceği kanaatiyle, seçimin adil olmasından daha fazla önemseniyor.
Yeni seçim yasası muhalefetin aleyhine bir çerçeve getirdi, o çerçeve yapılacak seçimin adaletten uzak olması manasına geliyor.
“Adil olmasa da olur, kâfi ki bir an evvel yapılsın” aculluğu bana epey tuhaf geliyor.
Neyse, “Siyasilerin herhalde bir bildiği vardır” deyip geçeyim.
Belirlenen tarihe nazaran seçime 100 gün kadar bir müddet kaldı. Uzun üzere görünse de muhalefet açısından her dakikası âlâ kıymetlendirilmesi gerekecek bir mühlet bu. Yalnız uygun değerlendirilmesiyle yetinilmeyecek, muhalefet açısından tek bir yanlışa bile tahammülü olmayacak bir müddet.
İlk değerli dönemeç, muhalefetin cumhurbaşkanı adayının belirlenmesiyle aşılacak.
Başarılı olunmak isteniyorsa, muhalefetin bütün renklerinin tek bir adayla seçime gitmesi gerekir. ‘6’lı masa’ bir aday, HDP farklı bir aday, ‘6’lı masa’ dışında kalmış muhalefet partileri üçüncü bir aday çıkarırsa, aday bolluğundan başı karışacak seçmen sandık başına gittiğinde zorlanabilir.
Peki, ‘6’lı masa’ diye de isimlendirilen Millet İttifakı tek bir isim üzerinde uzlaşabilecek mi?
İşin içine hatır-gönül karışabilir ve başka partiler içlerine sinmediği halde masada temsil edilen partilerden birinin genel başkanı üzerinde uzlaşabilir.
Belirledikleri ismin seçilip seçilemeyeceğini fazla kurcalamadan…
Yukarıda bir yerde dedim ya, muhalefet seçmenin kendi belirleyecekleri adayı tercih edeceğinden ve sandıktan onun cumhurbaşkanı olarak çıkacağından çok emin görünüyor.
Gerçek de onların kestirimi istikametinde gelişirse ne ala…
Millet İttifakı paydaşlarının belirlediği ismi HDP ve masada yer almayan partiler beğenmezlerse ne olabilir?
Aday sayısı artacağı için cumhurbaşkanı seçiminin ikinci tipe kalma ihtimali büyür. Hatta muhalefet adayının ikinci çeşitte seçilebilmesi de tehlikeye düşebilir.
Tek isim üzerinde bütün muhalif partiler uzlaşsalar bile, şayet yanlış bir isim üzerinde bu uzlaşı gerçekleşmişse, adayın seçilmesi de sanıldığı kadar garanti sayılmamalı. Hâlâ “Önce adayı görelim, kararımızı o vakit vereceğiz” demeye devam eden hatırı sayılı bir kitle var. Güç beğenenlerin de beğenebileceği bir isimle seçmen önüne çıkmak kaide.
Benim bu noktada söyleyebileceğim şey kolay bir unsur: Belirlenecek aday masada buluşan -ve hatta buluşmayan- muhalefet partilerinin başkanlarından biri olmasın…
Parti rozetini çıkarsa ve seçildikten sonra partisiyle bütün bağını kopartacağına yemin billah kelam verse bile, iktidarın değişmesini canı gönülden arzulayan seçmen kitlesi, genel lider seviyesinde bir partili adaya oy vermekte zorlanabilir.
İş başında ‘partili bir cumhurbaşkanı’ var zira ve iktidarın değişmesi yolunda oy kullanacak insanların tercihlerini bir öbür partinin genel liderinden yana yapmaları kolay değil.
CHP genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun benimle tıpkı kanaatte olduğunu muhakkak eden açıklamaları arşivde duruyor.
Hem de seçimin çok uzakta göründüğü günlerde.
Aktaracağım kriterler Kılıçdaroğlu’na ilişkin ve o görüşünü CHP lideri, 2021 yılının temmuz ayında açıklamıştı.
Okuyalım:
“Ülkesini seven her vatandaşın elini vicdanına koyup şunu düşünmesi lazım: ‘Bu memlekete nasıl bir cumhurbaşkanı olmalı?’, asıl sorumuz bu olmalı. O denli bir cumhurbaşkanı olmalı ki, 83 milyonu kucaklamalı. Ne olmalı? Cumhurun başkanı olmalı. Yani tarafsız olmalı, yani bir partinin genel başkanı değil. Bütün vatandaşları kucaklamalı. Cumhurbaşkanı seçilecek kişinin günün 24 saati konuşma yapması gerçek değil. Cumhurbaşkanı çok kıymetli günlerde çok değerli vakitlerde açıklamalar yapar. Bütün vatandaşlar da cumhurbaşkanını büyük bir dikkatle dinlerler. Yani klasik tabirle cumhurbaşkanı her şeye maydonoz olmaz. Cumhurbaşkanı kendisi ve ailesiyle birlikte örnek olmalı. Yaşayışı örnek olmalı. Herkes bilmeli ki seçtiğimiz cumhurbaşkanı mütevazı bir adamdır, dürüst bir adamdır, mal varlığı münasebetiyle birilerinin tehdidine maruz kalamaz. Seçtiğimiz bir cumhurbaşkanı vatandaşıyla muhatap olurken alçak gönüllüdür. Cumhurbaşkanı bu türlü olmalıdır.”
Kılıçdaroğlu, herhalde yakın etrafından aldığı telkinlerle bu görüşünü günümüzde revize etmiş görünse de, ben hâlâ onun bu tıp görüşlerini her açıkladığında desteklediğim yerdeyim.
Doğru olduğuna inandığım o kriterler dün de doğruydu, bugün de doğru.
Parti genel lideri olmamalı seçilecek cumhurbaşkanı.
Yerini dolduracak ve herkese adaletli davranacağından emin olunacak biri olmalı.
Milletin bütününden yana davranacak tarafsızlıkta olmalı. Hem ‘6’lı masa’ paydaşlarının hem de öteki muhaliflerin tek taraflı davranmayacağını bildikleri kadar, iktidara oy vermiş olanlara da kimselere haksızlık yapmayacağını düşündürecek biri olmalı.
Tevazuu ile öne çıkmalı.
İçeride kendi insanlarımıza itimat verdiği kadar dışarıda da saygınlığıyla göz doldurmalı.
Aranırsa bu türlü biri bulunabilir.
Seçime şunun şurasında 100 gün var. Oylarını iktidarın devamından yana kullanmayı düşünenleri bile evvelki tercihlerinden vazgeçirecek bir aday, takvim yaprakları tükenmeye yüz tutmadan bulunmalı.
*Bu yazı fehmikoru.com adresinden motamot alınmıştır.