Orta gelirlilerin konut sahibi olması için açıklanan ‘Yeni Meskenim Kampanyası’ bölümden genel olarak olumlu karşılık bulurken, birtakım soru işaretlerini de beraberinde getirdi.
Söz konusu projede kredi faizlerinin yüzde 0,69’dan başlayacağı açıklanırken, tavan faizin ne kadara çıkacağı şimdi muhakkak değil.
Bunun dışında aylık taksitlerin hane gelirinin yüzde 40’ını geçmeyeceği; birçok taksitte yüzde 25-30’lar düzeyine düşeceği açıklandı lakin tam olarak kimler için hangi oranın uygulanacağı ilerleyen periyotta netleşecek.
Bir öteki kaygı de projenin konut fiyatlarını üst taraflı etkilemesi oldu.
Proje ile müteahhitlere de finansman takviyesi sunulmasının arz tarafını destekleyip, konut fiyatlarını gevşeteceğini söyleyen uzmanlar da var; projenin pazarlık marjını ortadan kaldırarak dolaylı olarak fiyatları artıracağı öngörüsünde bulunan da…
PROJENİN DETAYLARI
Söz konusu kampanyaya ait bugün açıklanan ayrıntılara nazaran:
* 16 Ocak’ta başlayacak Yeni Meskenim Projesi yeni konutlar için geçerli olacak, kampanyadan konutu olmayanlar yararlanabilecek.
* Asgari peşinat oranı yüzde 10, azami vade 15 sene olacak.
* Kredi faizi/kâr hissesi yüzde 0,69’dan başlayacak.
* Taksitler hane gelirinin yüzde 40’ını geçmeyecek. Birçok taksitte yüzde 25-30’lar düzeyine de düşecek.
* Birinci 3 yıl aylık taksitlerin bir kısmını geri ödeme kuralıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı üstlenecek. İlk 3 sene için taksit meblağları aşağıya çekilmiş olacak.
* Projeden, İstanbul’da yaşayanlardan en fazla 80 bin TL geliri olanlar yararlanabilecek. Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Mersin ve Muğla’da yaşayanlardan en fazla 65 bin TL, başka kentler için ise en fazla 45 bin TL gelir kuralı aranacak.
TAKSİT 4 BİN TL’DEN BAŞLAYIP 12 BİN TL’Yİ AŞACAK
Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, orta gelirlilere yüzde 0,69 faizle 15 yıl vadeyle mesken sahibi olma imkânı sunan ‘Yeni Konutum Kampanyası’nda örnek ödeme planını şöyle anlattı:
“Bugün bir vatandaşımız yüzde 1,2 ile 1 milyon TL’lik kredi kullanıldığında 13 bin 587 TL aylık taksitle konut sahibi olabilir.
Yeni sistemde ise vatandaşımız, birinci 3 yılda yüzde 0,69 ile birinci yıl aylık 4 bin 410 TL’lik taksit ödeyecek. Yani yıllık 52 bin 922 TL’lik ödeme yapacak. Hanehalkının aylık gelirini 15 bin TL olarak varsayarsak, bu ölçüde geliri olan hanehalkı yüzde 30’luk ödeme hissesiyle konut sahibi olacak.
İkinci yıl ise hanehalkı 5 bin 400 TL taksit ödüyor. Üçüncü yıl taksitler 6 bin 480 TL oluyor. Birinci 3 yılda tüm yükü biz almış oluyoruz, vatandaş buraya kira ödüyor üzere sisteme girmiş oluyor.”
Nebati, dördüncü taksitin yılda 10 bin 315 TL’ye çıktığını belirterek “Her geçen yıl 10 bin 315 TL sabit kalmak kaydıyla son 8 yılda 12 bin 697 TL’ye çıkarılarak tüm ödeme ölçüsü 1 milyon 909 bin 570 TL’ye gelmiş oluyor” diye konuştu.
5 MİLYON TL KREDİ ÇEKENİN AYLIK TAKSİTİ NE OLACAK?
Ancak Nebati’nin yaptığı hesap, 1 milyon TL’lik kredi çeken vatandaş içindi.
Soru işaretlerinden biri de 5 milyon TL kredi çeken vatandaşa da 0,69 faiz uygulanıp uygulanmayacağı…
Sozcu.com.tr’ye bilgi veren Gayrimenkul değerleme uzmanı Ahmet Büyükduman, 0,69 faiz uygulanması durumunda 2 milyon TL’lik kredi çeken vatandaşın yaklaşık 20 bin TL, 5 milyon TL kredi çekenin ise yaklaşık 50 bin TL aylık taksiti olacağını aktardı.
Buna nazaran, tüm kredi fiyatlarına birebir faiz oranı, yani yüzde 0,69 faiz uygulandığı takdirde 2 milyon TL kredi çeken bir vatandaş aylık 19 bin 438 TL taksit ödeyecekken; 3 milyon TL’lik kredi kullanan aylık 29 bin 157 TL, 5 milyon TL’lik kredi kullanan ise 48 bin 594 TL taksit ödeyecek.
İlk 3 yıl için bu fiyatların kıymetli bir kısmını Hazine üstlenmiş olacak. Vatandaş birinci 3 yılda gelirinin yüzde 40’ını geçmeyecek halde ödeme yapacak. 3 yıl bittikten sonra da Hazine takviyesini faiziyle geri ödeyecek. Ödenecek bu fiyatın da aylık taksit meblağlarına eklenmesi bekleniyor.
‘BARINMA PROBLEMİNE TAHLİL DEĞİL’
Kampanyayı sozcu.com.tr’ye kıymetlendiren Eva Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı ise, projenin piyasaya çok hareket getireceğini düşünmediğini, barınma sorunu için de tahlil olmayacağını aktardı.
“Konutu olmayana ve konut alabilecek imkana erişmiş olana hoş bir fırsat sunuluyor” diyen Yazıcı, “2020’deki üzere bir satış furyası olmayacaktır. Kentsel dönüşümü canlandıracağını ve motive edeceğini düşünüyorum. Bu kampanya aslında üretimin önünü açmak için tasarlanmış görülüyor lakin kısa vadeli barınma problemine bence tahlil değil” dedi.
Yazıcı ayrıyeten, şu öneriyi getirdi: “Bence kullanılmayan çatı ortalarını ivedilikle kullanıma açmak için mevzuat oluşturulmalı. En kısa vadeli ve maliyetsiz tahlil bu olur.”
HAZİNE DAYANAĞI OLUMLU KARŞILANDI
Hazine takviyesini olumlu bulduğunu aktaran Gayrimenkul değerleme uzmanı Ahmet Büyükduman ise , “Geçmişteki kampanyaların olumsuz yanlarından ders alınmış ve talebi artırmak yerine arzı artırmaya yönelik bir düzenleme yapılmış. Genel olarak olumlu buldum, seçim öncesi ekonomiyi de canlandıracaktır” değerlendirmesinde bulundu.
Sozcu.com.tr’ye konuşan İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizamettin Aşa da benzeri bir değerlendirmede bulunarak “Geçmişteki kampanyalarda yapılan kusurlar tekrarlanmamış, bu sefer dersine çalışılmış bir düzenleme var karşımızda. Pandemi başlarında verilen uygun faizli krediler talepte patlamaya neden olduğu için fiyatları 5’e katlamıştı. Bu sefer talebi beklemeye alan ve müteahhitlere de finansman sunarak arzı güçlendirecek bir proje görüyoruz. Hazine dayanağı de hayli önemli” dedi.
FİYATLARI NASIL ETKİLEYECEK?
Peki kelam konusu proje konut fiyatlarını nasıl tesirler?
Nizamettin Aşa, yeni kampanya ile müteahhitlere de finansman takviyesi sunulmasının arzı güçlendireceğine, talebin de çekilmesiyle fiyatların gevşeyeceğini söyledi.
Ahmet Büyükduman ise, kampanyanın fiyatları dolaylı yollarla artıracağı görüşünde…
“Fiyatların denetim edileceği söylendi lakin fiyat diğer, ilan fiyatı başka” diyen Büyükduman, “Vatandaşın fiyat teklifini artıracak birtakım stratejilere gidilebilir. Hasebiyle ilan fiyatları değişmez lakin pazarlık marjı ortadan kalkabilir. Bu da fiyat artışı manasına gelir” diye konuştu.